Over het belang van verhalen schrijven

Uit het voorwoord van Bea Heres Diddens in de handreiking bij de Verhalenwijzer. Toen ik in Afrika woonde, ontdekte ik één van de vele grote verschillen tussen onze westerse samenleving en de meer tradi-tionele daar. De mensen daar hebben een vertelcultuur, overlevering geschiedt groten-deels door het vertellen van ervaringen en wijsheden. Het viel mij op dat zij zeer boeiende vertellers zijn. Zij gebruiken bloemrijke taal en weten met gebaren, extra geluiden en hun intonatie de spanning hoog op te voeren. Hun publiek dat het zeker niet erg vindt om meerdere keren naar een zelfde verhaal te luisteren, is zeer geboeid en leeft zichtbaar met de gebeurtenissen mee. In onze samenleving is er blijkbaar de rust, de tijd en de plaats niet meer voor om uitgebreid naar elkaars verhalen te luisteren. Onze vertelkunst raakt meer en meer naar de achtergrond.

Als wij willen genieten van een vertelling, kruipen we in een hoekje met een boek of tijdschrift en lezen een verhaal dat iemand geschreven heeft, misschien wel heel lang geleden en misschien wel heel ver weg.

Schrijven is een indirect contact tussen mensen die in tijd en ruimte van elkaar gescheiden zijn. Om te communiceren met een ander op afstand moet je je goed kunnen inleven in de situatie van de ander. Je moet je bewust zijn van de uitwerking die je op de lezer kunt hebben. In tegenstelling met vertellen, kun je niet, naar aanleiding van direct waarneembare reacties jezelf tussentijds corrigeren of je verhaal een andere wending geven. Het voordeel is wel dat je de tijd kunt nemen om goed na te denken over wat je wilt overbrengen, naar wie en hoe je dat het beste kunt doen. Van belang is ook dat je verhaal er verzorgd uit ziet, zodat het voor de lezer aantrekkelijk is om er aan te beginnen.

Als schrijver weet je dat je een ander iets nieuws kunt vertellen, hem van je mening kunt overtuigen of hem een moment van spanning of ontspanning kunt bezorgen. Toch is schrijven niet altijd in eerste instantie bedoeld voor een ander.

Al pennend kun je je gedachten, ideeën en gevoelens ordenen. Zoals je heel nauwkeurig moet kijken hoe iets in elkaar zit voordat je het kan natekenen, zo moet je ook analyseren hoe situaties op elkaar volgen voor je er over kunt schrijven.

Opschrijven kan ook heel bevrijdend werken. Je schrijft ervaringen van je af, je neemt afstand en relativeert daarmee het gebeurde.

Ogenschijnlijk kleine onbeduidende gebeurtenissen kunnen in een bepaald verband gebracht juist heel groot en belangrijk gemaakt worden.

Belevenissen die je het liefst zou willen vasthouden, kunnen als ze op papier gezet zijn, later nog eens nagelezen worden. Fantasieën kunnen op papier werkelijkheid worden.

INDEX